Chociaż prezentuje układ typowy dla budownictwa XIX-wiecznego, gdzie pod jednym dachem mieściła się część mieszkalna i gospodarcza, jej wnętrze przenosi nas do czasów elektryfikacji podlaskiej wsi, czyli przełomu lat 50-tych i 60-tych XX wieku. Porównując je z wnętrzem pokrewnego założenia – Chałupy ze Starej Grzybowszczyzny z lat 70-tych XIX w. możemy zobaczyć jak na przestrzeni wieku zmieniły się: układ pomieszczeń, ich przeznaczenie oraz wystrój.
Chałupa z Jacowlan z końca XIX w.
1
2
3
4
Makatka wyszywana, lata 70 - 80-te XX w.
Makatka wyszywana, lata 70 - 80-te XX w.
Nr inw. BMW/E/6021 (Sokółka). Haftowana makatka z kompozycją przedstawiająca cztery kobiety stojące przy piecu oraz podpis "Gdzie kucharek sześć - tam nie ma co jeść". Makatki kuchenne pojawiły się na wsi w I poł. XX wieku. Moda na nie przyszła z miast. Cieszyły się ogromną popularnością do lat 70-tych XX w.
Umywalka, przełom XIX i XX w.
Umywalka, przełom XIX i XX w.
Nr inw. BMW/E/244 (Domuraty). Umywalka w formie krzesła, z wyciętym w siedzisku okrągłym otworem na miednicę, nad którą myto się wodą polewaną z dzbanka. Tego typu rozwiązanie funkcjonowało aż do czasów upowszechnienia się w domach wiejskich kanalizacji, czemu towarzyszyło tworzenie oddzielnych toalet i łazienek.
Maszynka do strzyżenia, wyrób fabryczny, 1958 r.
Maszynka do strzyżenia, wyrób fabryczny, 1958 r.
Nr inw. MB/E/13671 (Chwaszczewo). Ręczna maszynka do strzyżenia. Część strzyżąca to para grzebieni o zaostrzonych zębach. Działa podobnie jak nożyczki. Podczas przyciskania jej ramion, ostrza przesuwają się na boki w przeciwnych kierunkach. Na jednym z ramion znajduje się grawerunek „3mm58 r.”
Radio Pionier U2, wyrób fabryczny, 1950-1958.
Radio Pionier U2, wyrób fabryczny, 1950-1958.
Nr inw. BMW/E/3861 (Rutkowszczyzna). Produkowany w latach 1950-1958 pierwszy polski lampowy odbiornik radiowy, opracowany i produkowany po zakończeniu II wojny światowej w Zakładach Radiowych Diora (T-6). Obudowa wykonana jest z bakelitu - tworzywa sztucznego, które dzięki odporności na wysoką temperaturę wykorzystywane było na szeroką skalę od lat 30-tych do 70-tych XX w. przy produkcji sprzętów domowych i elementów elektrycznych narażonych na przegrzanie, jak włączniki obrotowe czy suszarki do włosów.
Kuchnia
Najistotniejszym elementem kuchni jest kaflowy piec chlebowy (serce domu) z żeliwnymi płytami, połączony specjalnym kanałem dymnym z piecem w izbie. Za drzwiami prowadzącymi z sieni do kuchni ulokowano kącik higieniczny.
Film "Wnętrza chałup"
Ciekawostki
Utrzymanie porządku w chałupie należało do obowiązków gospodyni.
Po tygodniu ciężkiej pracy w gospodarstwie domownicy myli się staranniej niż zwykle. Zmieniano bieliznę, strzyżono i czesano włosy, mężczyźni golili się.
Chałupę stawiano zazwyczaj w sporej odległości od stodół i chlewów, by w przypadku pożaru budynków gospodarczych uchronić ją przed ogniem.
Izba wiejska była miejscem spotkań mieszkańców wsi. Tu występowały zespoły kolędnicze, młodzież urządzała potańcówki, a gospodynie spotykały się by wspólnie popracować.
Po tygodniu ciężkiej pracy w gospodarstwie domownicy myli się staranniej niż zwykle. Zmieniano bieliznę, strzyżono i czesano włosy, mężczyźni golili się.
Chałupę stawiano zazwyczaj w sporej odległości od stodół i chlewów, by w przypadku pożaru budynków gospodarczych uchronić ją przed ogniem.
Izba wiejska była miejscem spotkań mieszkańców wsi. Tu występowały zespoły kolędnicze, młodzież urządzała potańcówki, a gospodynie spotykały się by wspólnie popracować.
