Jeden z najstarszych zabytków w Podlaskim Muzeum Kultury Ludowej. Nieprzypadkowo jest usytuowany w pobliżu dworu z Bobry Wielkiej. W Starej Wsi, z której pochodzi, również stał modrzewiowy dwór, będący prezentem od samego króla Stanisława Augusta Poniatowskiego dla malarki Anny Rajeckiej. Na parterze spichlerza dworskiego obecnie znajduje się wystawa Dolinami rzek Na górze można oglądać ekspozycję Zdobnictwo drewnianych domów na Białostocczyźnie.
Spichlerz ze Starej Wsi z XVIII w.
1
2
3
4
Strugnica, I poł. XX w.
Strugnica, I poł. XX w.
Nr inw. BMW/E/ 847 (Jasionowo). Podstawowy sprzęt stolarza, rodzaj warsztatu stolarskiego. Blat wykonany jest z grubych, dębowych desek na podwójnych nogach. Wzdłuż stołu znajduje się wgłębienie na narzędzia i gniazda na żelazne imaki służące do przytrzymywania obrabianych kawałków drewna.
Tram, 1878 r.
Tram, 1878 r.
Nr inw. BMW/E/1504 (Lubowicz Byzie). Prostopadłościenna belka wiązania dachowego, w tym przypadku - kłoda pochodząca z izby chałupy podwójnej. Jeden z końców tramu wystawał na zewnątrz chałupy, drugi - ze ściany w sieni. Na środku dolnej płaszczyzny belka ozdobiona jest 6-ramienną rozetką wpisaną w okrąg. Na płaszczyźnie bocznej został wyryty napis „Błogosław Panie Boże Ten Dom i Mieszkańców Wniem Bu. Ro P 1878 Mie. 6 Maia". Tram, ważny element konstrukcji dachu, był wykorzystywany też jako półka do przechowywania dokumentów czy książeczek do nabożeństwa.
Cieślica, 1976 r.
Cieślica, 1976 r.
Nr inw. BMW/E/2950 (Krzywiec). Rodzaj siekiery ciesielskiej służącej do obróbki drewna, między innymi dłubania i drążenia. Cieślica o prostej krawędzi ostrza jest przy końcach łukowato zagięta w dół. Służyła do wyrobu koryt, niecek, czółen czy kadłubów.
Nadokiennik, przełom XIX i XX w.
Nadokiennik, przełom XIX i XX w.
Nr inw. BMW/E/2808 (Przybudki). Ozdoba nadokienna wycięta z deski w formie długiej, łukowato wygiętej listwy, z wychodzącymi z górnej krawędzi ramionami. Na chałupie, którą zdobiła widniał napis w języku ros. : „4.6.d." oznaczający liczbę „dusz" (osób) w niej mieszkających.
Wystawa "Zdobnictwo drewnianych domów na Białostocczyźnie"
Film "W pracowni konserwatorskiej"
Ciekawostki
Rybołówstwo to obok zbieractwa i łowiectwa jedno z najstarszych zajęć.
Początkowo na Podlasiu ryby łowiono za pomocą ości, później zaczęto wyplatać pierwsze sieci, używając do tego przybrzeżnej roślinności.
W okresie międzywojennym na Podlasiu bardzo popularne było zdobienie chat elementami wykonanymi z ażurowo wyciętych desek.
Elementy dekoracyjne przybijano na narożach domów, nad i pod oknami oraz wzdłuż krawędzi dachów.
Elementy zdobnicze były wykonywane już po zbudowaniu domu, zwykle w okresie jesienno-zimowym.
Bogactwo form zdobniczych na budynkach było wyrazem zamożności właścicieli.
Szczyty dachów zdobiono profilowanie wyciętą deską (pazdurem), która zastąpiła umieszczane tam jeszcze w początkach XX w. szparogi - dwie deski wysunięte poza płaszczyznę dachu
z wyciętymi głowami zwierząt lub w kształcie rogów. Pochodzenie tej ozdoby wiąże się
z pradawnymi wierzeniami nakazującymi umieszczanie zwierzęcych głów (czaszek) na szczytach budynków, by odstraszały złe moce.
Początkowo na Podlasiu ryby łowiono za pomocą ości, później zaczęto wyplatać pierwsze sieci, używając do tego przybrzeżnej roślinności.
W okresie międzywojennym na Podlasiu bardzo popularne było zdobienie chat elementami wykonanymi z ażurowo wyciętych desek.
Elementy dekoracyjne przybijano na narożach domów, nad i pod oknami oraz wzdłuż krawędzi dachów.
Elementy zdobnicze były wykonywane już po zbudowaniu domu, zwykle w okresie jesienno-zimowym.
Bogactwo form zdobniczych na budynkach było wyrazem zamożności właścicieli.
Szczyty dachów zdobiono profilowanie wyciętą deską (pazdurem), która zastąpiła umieszczane tam jeszcze w początkach XX w. szparogi - dwie deski wysunięte poza płaszczyznę dachu
z wyciętymi głowami zwierząt lub w kształcie rogów. Pochodzenie tej ozdoby wiąże się
z pradawnymi wierzeniami nakazującymi umieszczanie zwierzęcych głów (czaszek) na szczytach budynków, by odstraszały złe moce.
